Technologie maakt tijd zowel belangrijk als verbijsterend.
Communicatietechnologieën, van spreken en schrijven tot het opnemen van geluid en beeld, verstoren de tijdelijkheid en mengen het verleden, het heden en de toekomst op onvoorspelbare nieuwe manieren. Deze chaotische tijdelijkheid maakt deel uit van de interesse in social media. Of ja, dat is tenminste wat mij interesseert. Met name het feit dat de social media die we tot nu toe hebben, een bepaalde en eigenaardige oriëntatie op het concept tijd hebben: een veronderstelde onvermijdelijkheid om bijna alles constant vast te leggen.
De meeste van onze persoonlijke inzichten alsook het onderzoek over social media, gaan ervan uit dat datgene wat we online doen, permanent kan zijn en dat waarschijnlijk ook zo is. De foto's die we vandaag plaatsen, zijn er morgen ook. Soms is dat een bevredigende gedachte: op een dag kunnen we liefdevol naar dit moment terugkijken. Soms is het daarentegen een gruwelijk besef: iets wat we nu doen, komt later terug en kan ons problemen geven. Er is enig onderzoek naar het verwijderen van content op social media, zoals het fantastische werk van Danah Boyd over 'white-walling', waarbij gebruikers regelmatig hun content verwijderen. Wanneer we echter aan content op social media denken, nemen we aan dat deze permanent is. While there is some research on the deletion of social media content–for instance danah boyd’s terrific work on “white-walling” where users periodically delete their content–most of our understandings of social media assume content is mostly permanent. Rob Horning wijst er bijvoorbeeld op dat het 'zelf' steeds vaker wordt gekoppeld aan gegevens en berichten op social media. Hij zegt dat
uitgebreid onderzoek vanaf nu het fundamentele feit is over subjectiviteit. Er is geen zelfbesef dat geen rekening houdt met de manier waarop het zelf wordt geregistreerd en hoe het zelf wordt weergegeven in online zoekopdrachten.
"Opgenomen" en "artefact" zijn in deze tijd zeer geschikte termen, waarbij de eerste het laatste aanneemt. Maar moet een opname altijd worden gezien als een onvermijdelijk toekomstig artefact? Moeten we blijven aannemen dat content op social media voor altijd moet zijn? Ik vraag me af wat er met identiteit gebeurt als social media minder de nadruk leggen op blijvende opnames en in plaats daarvan focussen op iets dat meer tijdelijk is. De identiteit zou minder met zichzelf bezig zijn als een constant 'artefact', een minder nostalgisch begrip van het heden als een potentieel toekomstig verleden en in plaats daarvan een identiteit zijn in het heden, voor het heden.
Simpel gezegd: wat als we het hele idee van de veronderstelde blijvendheid van social media zouden heroverwegen? Wat als social media, in al zijn varianten, anders op de tijd waren georiënteerd door tijdelijkheid als standaard te promoten? Hoe zouden de verschillende social media eruit zien als kortstondigheid de standaard was en blijvendheid hooguit een optie was?
Het is gemakkelijk om het belang van het invoeren van meer tijdelijkheid op social media te onderschatten. Maar als we deze tijdelijkheid toepassen op social media, zal onze relatie met online zichtbaarheid, privacy van gegevens, eigendom van inhoud en het 'recht om te vergeten' fundamenteel veranderen. Het zal het functioneren van sociaal stigma, schaamte en identiteit veranderen.
Hoe zit het met de mogelijke afbraak van de verplichting om te herinneren, afgezien van het ‘recht om te vergeten’?
***
We denken over hoe de naam van een middelbare scholier jaren later in de zoekresultaten zal verschijnen, of hoe presidentskandidaten zullen strijden tegen hun eigen online profielen uit het verleden. Er wordt dan ook vaak gezegd: 'Ik ben zo blij dat ik niet ben opgegroeid met social media!' Dit is uiteindelijk een manier om te bepalen hoe problematisch ons heden zal zijn wanneer het in de toekomst wordt blootgelegd. De boodschap is vaak dat we ons moeten schamen voor wat we doen. Dat datgene wat we nu creëren, in de toekomst zal stigmatiseren.
Het is ontzettend belangrijk om de schade te erkennen die permanente media kunnen veroorzaken, en dat deze schade niet gelijkmatig wordt verdeeld. Er staat meer op het spel voor diegenen met een niet-normatieve identiteit of die anderszins sociaal kwetsbaar zijn. Dit is omdat ze meer kans lopen om de potentiële schade te ondervinden die gegevens uit het verleden kunnen veroorzaken door middel van schaamte en stigma. Wanneer socialmediabedrijven fouten maken gerelateerd tot privacy, zijn het vaak mensen die niet hetero, blank en mannelijk zijn die de gevolgen ervan voelen. Daarom zijn bewegingen als het recht om te worden vergeten (Right to be forgotten) zo belangrijk.
We bevinden ons hier echter in tweestrijd: we moeten oppassen dat we de mogelijke voordelen van tijdelijke social media niet misformuleren. Mensen moeten niet denken dat het aanmoedigen van het verbergen van je verleden te maken heeft met schaamte. Zoals ik al eerder heb aangevoerd,
wanneer we er trots op zijn dat we geen overzicht van ons pijnlijke verleden hebben, een overzicht van hoe we in de loop van de tijd als individuen zijn veranderd, dragen we ook bij tot de culturele norm die perfectie, normalisering en onveranderlijk gedrag verwacht. Wat als meer mensen trots zouden zijn op hun identiteit uit het verleden? We zouden de norm van een constante identiteit, een norm waar niemand toch aan voldoet, kunnen uithollen en verandering en groei omarmen. Misschien kan de populariteit van social media ervoor zorgen dat meer mensen beseffen dat identiteit niet perfect is en niet constant kan zijn.
Nadruk leggen op het verwijderen van gegevens en het verkopen als het verbergen van iemands verleden, zou het stigma van de aanwezigheid van pijnlijke online content kunnen versterken, dat mens zijn en veranderen iets is om je voor te schamen. Een gezondere houding ten opzichte van ons gedocumenteerde verleden zou zijn om te omarmen hoe anders we voorheen waren, zelfs als er aanzienlijke fouten zijn gemaakt. Verandering zou niet als een fout moeten worden gezien, maar als een positief teken van groei: eerder een identiteitskenmerk dan een tekortkoming.
***
Ik zou graag een tweede manier willen voorstellen om tijdelijke social media te begrijpen: niet als het verschuilen voor het verleden, maar als het omarmen van het heden. Ik begon afgelopen februari over Snapchat te schrijven in een essay voor The New Inquiry. Hierin stelde ik dat tijdelijke en vluchtige media, zoals Snapchat, onze visie op social media verandert. In plaats van social media te gebruiken om nadruk te leggen op het toekomstige verleden, kan het gebruikt worden om het heden te omarmen. Hoewel het vastleggen van ons leven niet nieuw is, zijn de manieren en de mate waarop we dit doen wel nieuw: social media, smartphones en de rest van onze groeiende documentatietechnologieën moedigen mensen aan om de wereld in het heden te zien als een mogelijke foto, GIF, video, statusupdate of check-in die opgeslagen moet worden. Nog belangrijker is dat social media in het bijzonder een publiek aanbiedt voor onze kortstondigheid, die gedeeltelijk verantwoordelijk is voor onze bereidheid om onszelf en anderen zo grondig te documenteren.
Deze documentatiecultuur in het tijdperk van social media is bijzonder nostalgisch geworden. Wat we op social media doen, is vaak permanent en deze 'documentaire-visie' heeft dan ook vaak te maken met de sentimentele waarde. De vintage-achtige fotofilters, die ervoor zorgen dat recente digitale foto's eruitzien alsof ze ouder zijn, zijn een geweldig voorbeeld van de 'nostalgie voor het heden'. Dit gebeurt wanneer bijna elk moment perfect kan worden herinnerd. Permanente social media moedigen een interpretatie aan dat het heden documenteerbaar is. Omgekeerd wordt tijdelijke social media als anti-nostalgie gezien en laten ze het heden goed genoeg zijn.
Hierdoor hebben tijdelijke en vluchtige social media een gecompliceerde relatie met het geheugen. Een deel van de aantrekkingskracht van permanente social media is dat we kunnen terugkijken en ons zoveel van ons leven kunnen herinneren. Maar de logica dat hoe meer we opslaan, hoe meer we ons herinneren, kan op een bepaald niveau van hyperdocumentatie instorten, waardoor dingen misschien minder worden onthouden als ze zo perfect zijn vastgelegd. Door herinneringen en een deel van het werk van het onthouden naar databases te verplaatsen, hoeven we die vakantie niet echt te onthouden, omdat deze zo grondig is vastgelegd in groeiende digitale fotoalbums; archieven die zo talrijk zijn dat ze steeds trivialer worden tot het punt dat je er zelden meer naar terugkijkt. Anderzijds is het mogelijk dat je je meer herinnert wanneer je iets niet voor de toekomst vastlegt. De timer van Snapchat vraagt bijvoorbeeld dringend aandacht; als je slechts een korte tijd kunt kijken, concentreer je je meer op wat je ziet. Je kunt de afbeelding misschien niet perfect onthouden, maar het verhaal dat de afbeelding vertelt en hoe je je op dat moment voelt, worden het belangrijkst. Permanente social media fixeert zich op de details van een foto, terwijl tijdelijke sociale media de nadruk legt op de betekenis en wat het met jou deed.
Op deze manier kunnen tijdelijke social media ook een antithese zijn van de trivialiteit van social media. Iets documenteren werd normaal gesproken gezien als de bevestiging dat iets de aandacht waard was, maar wanneer de documentatie zich zo exponentieel uitbreidt, zoals tegenwoordig gebeurt, neemt het belang af. Binnenkort zal het nabije verleden minder schaars zijn, omdat het huidige heden zo talrijk aanwezig is. Inloggen bij social streams voelt tegenwoordig vaak banaal aan. De dagelijkse kortstondigheid die deze websites overspoelt met bezoekers, heeft elke essentiële link tussen 'vastleggen' en 'belang' diep uitgehold. Toen foto's minder vaak voorkwamen, werd fotografische documentatie op een bepaald niveau als belangrijk gezien. De aanblik van iemand die vandaag de dag zijn burrito fotografeert, is een grap. De grote hoeveelheid aan fotografische documentatie heeft voor een omgekeerd effect gezorgd: als je een gebeurtenis niet fotografeert, geeft dit aan dat dit een belangrijk moment is. Als je bijvoorbeeld geen foto neemt van je maaltijd, toont aan dat je respect hebt voor het restaurant en je gezelschap. In het tijdperk van hyperdocumentatie worden de foto's en het vastleggen van momenten in het algemeen minder belangrijk. Het gaat meer over banaliteit. Tijdelijke social media zorgen voor schaarste, iets wat broodnodig is. Het onderbreekt de cyclus van de grote hoeveelheden die worden vastgelegd, door ze niet toe te staan alles te verzamelen. We zijn verzamelaars van het bewijs van ons eigen leven; er is geen belangrijk archeologisch onderzoek nodige als alles al is opgeslagen.
***
Verafgood ik het kortstondige, het heden, het huidige moment? Tot op zekere hoogte wel. Social media is een recent fenomeen en ik hoop dat deze veronderstelling van de blijvendheid van onze gegevens snel afneemt. Een correctie, een injectie met kortstondigheid, is noodzakelijk en had er al moeten zijn. Het heden hoeft niet altijd privé te zijn, stil te worden gehouden en opgelost worden. Soms is het misschien het beste om het met rust te laten en het gewoon te laten zijn voor wat het is. Meer momenten voorbij te laten gaan, niet zozeer ongedocumenteerd en ongedeeld, maar gewoon zonder het in afgedwongen hokjes en categorieën te plaatsen met bijbehorende statistieken opgeslagen in groeiende databases. In plaats daarvan moet tijdelijke social media het heden niet zozeer als iets behandelen dat ernaar streeft om in een museum te worden samengesteld, maar als iets wat onbekend en niet-geclassificeerd is of aan het werk gezet kan worden.
Dit wil niet zeggen dat we de voortdurende documentatie moeten opgeven. Tijdelijke social media verzetten zich niet echt tegen voortdurende en blijvende social media. Zoals ik hierboven al toegaf, velen van ons koesteren artefacten uit het verleden. Er wordt een beroep gedaan op een tijdlijn met belangrijke levensgebeurtenissen. Maar permanentie zou niet de standaard moeten zijn. Laten we tijd in plaats daarvan als een variabele beschouwen in een complexe socialmedia-omgeving waar dingen niet zo vaak voor eeuwig worden gedeeld. Ja, veel bestaande websites hebben enkele verwijderingsmogelijkheden beschikbaar op hun platformen, maar wat als deze kortstondigheid er vanaf het begin al is ingebouwd?
Dit zijn de soorten vragen en problemen waaraan ik wil werken en waarmee ik anderen wil aanmoedigen om er meer over na te denken. Het internet betekent niet het einde van het vergeten, maar het heeft het inderdaad geëist.